Sezaryenden Kaç Yıl Sonra Normal Doğum Yapılabilir?

Sağlıklı bir hamilelik sürecinin sonu, sağlıklı bir doğum ile sonuçlanacaktır. Anne karnındaki bebekler, sezaryen veya normal doğum olmak üzere iki farklı yöntem ile dünyaya gelebilir. Her iki doğum yönteminin de nihai amacı, bebeği güvenli bir şekilde ailesine teslim etmektir. Ancak, hem sezaryen hem de normal doğumun duruma göre şekillenebilen olumlu ya da olumsuz yönleri bulunmaktadır. Daha önce sezaryen yöntemiyle doğum yapmış olan bir kadının, sonraki doğumunu normal olarak gerçekleştirebilme imkanı da bireysel olarak değişebilmektedir.

Sezaryen sonrası vajinal doğum (SSVD) nedir?

Daha önceki yıllarda sezaryen ile doğum yapmış bir kadın için, diğer gebeliklerinde normal doğumu tercih etme olanağı bulunmamaktaydı. Günümüzde, birçok kadın sezaryen sonrasında sağlıklı bir normal doğum deneyimi yaşayabilmektedir. SSVD (sezaryen sonrası vajinal doğum) olarak da adlandırılan bu yöntem oldukça başarılı sonuçlar vermektedir. Ancak, sezaryenden sonra normal doğum yapmak isteyen kadının uygun bir aday olup olmadığını belirlemek için önemli değerlendirmeler yapılmalıdır.

İlginizi çekebilir: Doğum Şekli Ne Zaman ve Nasıl Belirlenir?

Sezaryen sonrası vajinal doğum kimler için uygundur?

Sezaryen sonrası vajinal doğum (SSVD) kararı, olumlu ve olumsuz tüm etkenler gözden geçirilerek verilmelidir. Annenin ve bebeğin sağlık durumu, tıbbi geçmişi gibi ayrıntılar hasta ile doktoru tarafından açıkça irdelenmelidir.

Sezaryen sonrası normal doğum için gereken kriterler şöyledir:

• Önceki sezaryene neden olan problemin, bir sonraki gebelikte de tekrarlanıyor olması sonucunda normal doğumun önerilmesi anne ve bebek sağlığı için risklidir.
• Kadının, normal doğum için kararlı ve istekli olması gerekmektedir.
• Annenin yaşı 35’ten küçük olmalıdır.
• Önceki sezaryen kesisinin rahimin enine değil, dikine doğru olması normal doğum için risklidir. Rahim yırtılması oluşma ihtimali çok yüksek olan bu tür durumlarda, hem anne hem de bebeğin yaşam tehlikesi bulunabilir.
• Kadının, normal doğumu engelleyebilecek herhangi bir hastalığı (diyabet, kalp rahatsızlıkları, preeklampsi vb.) olmamalıdır.
• Sezaryen sonrası normal doğumun gerçekleşebilmesi için, doğumun 40.gebelik haftasından daha önce başlaması gerekmektedir.
• Anne veya bebeğin aşırı kilolu olması, normal doğum için tehlikelidir.
• Sezaryen haricinde herhangi bir rahim ameliyatı geçirilmemelidir.
• Çoklu gebelik gibi yüksek riskli gebeliklerde sezaryen sonrası normal doğum gerçekleştirilememektedir.

Sezaryenden sonra normal doğum için kaç yıl geçmeli?

Sezaryen ile diğer hamilelik arasında en az 1,5 ile 2 yıl ara verilmelidir. Bu süre zarfında, kadın gücünü artıracak ve karın bölgesindeki kas tabakası iyileşecektir.

Ancak, sezaryen sonrası normal doğum yapmak isteyen bir kadının çok uzun süre beklememesi önerilir. Sezaryenden beş yıl sonra, erken doğum, gebelik yaşı için uygun olmayan fetal ağırlık gibi yeni gebelik komplikasyonları riskinde hafif bir artış görülebilmektedir.

İkinci sezaryenden sonra normal doğum yapılabilir mi?

Birden fazla sezaryen sonrasında normal doğum yapılabilme olanağı mevcuttur. Ancak, çoklu sezaryen sonrasında normal doğum denemesi yapmak isteyen kadınların oranı oldukça düşüktür.

Bir kez gerçekleşen sezaryen doğumdan sonra yapılan normal doğumlarda dahi birtakım komplikasyon riskleri bulunmaktadır. Birden fazla sezaryen doğum yaşayan kadınlar için, başarılı bir normal doğum şansı daha düşüktür.

Sezaryen sonrası normal doğumlarda, rahimde bulunan önceki skar dokusunun doğum sırasında ayrılabilme ihtimali vardır. Bu durum, aşırı kanamaya neden olabilir ve acil müdahale sonrasında dahi ciddi sonuçlar meydana getirebilir.  İki sezaryen sonrasında normal doğum tercih edilebiliyorsa, doğum sırasında bebeğin kalp atış hızını sürekli olarak izlenmelidir. Bunun nedeni,  rahim yırtılmalarının yaklaşık %70’inin bebeğin kalp atış hızdaki değişiklikten hemen sonra meydana gelmesidir.

Sezaryen sonrası normal doğum riskleri nelerdir?

Sezaryen sonrası normal doğumun en önemli riski rahim yırtılmasıdır. Aşırı kanamaya yol açan bu komplikasyon, hem anne hem de bebek için hayati tehlike arz eden nadir ve ciddi bir tıbbi durumdur. Rahim yırtılması, doğum gerçekleştikten hemen sonra meydana gelse dahi bebeğe zarar verebilir. Şiddetli karın ağrısı, akut başlangıcı, artmış vajinal kanama, fetal kalp hızı değişiklikleri gibi belirtiler rahim yırtılmasının göstergesidir.

Rahim yırtılması sonucunda hipoksik iskemik ensefalopati (fetüsün oksijen eksikliğinden kaynaklanan beyin hasarı), rahim iç duvarı enfeksiyonu, aşırı kan kaybı, anne ve bebek ölümü gibi riskli sonuçlar meydana gelebilir. Erken müdahale sonucunda rahim yırtılması problemi kontrol altına alınabilse de, rahimde meydana gelen hasar sonrasında histerektomi operasyonuna ihtiyaç duyulabilir. Histerektomi sonrasında rahim tamamen çıkarılacağı için, kişinin yeniden hamile kalabilme şansı olmayacaktır.

Sezaryen sonrası normal doğum yapılacak sağlık merkezinin herhangi bir komplikasyon oluşma ihtimaline karşı, anne ve bebeğe acil müdahale edebilecek donanımı bulunması gerekir. Normal doğum denemesinden sonra oluşan acil sezaryen gerekliliği, fiziksel ve psikolojik açıdan oldukça zor bir süreç olacaktır.

Sezaryen sonrası normal doğumun avantajları nelerdir?

Normal doğum, fiziksel olarak yorucu olabilen zor bir süreçtir. Ancak normal doğum yapmanın birçok avantajı, sezaryen sonrası yapılan normal doğumlar için de geçerlidir.

• Normal doğum sonrasında hastanede kalış süreci sezaryene oranla daha kısadır. Anne ve bebek, genellikle 24 saat içerisinde hastaneden taburcu edilir.
• Normal doğum yapan kadınlarda kanama, yara izi, enfeksiyon, anesteziye tepki ve daha uzun süreli ağrı gibi riskler bulunmamaktadır.
• Doğum esnasında herhangi bir anestezi uygulanmayacağı için, annenin doğum sonrasında bebeği ile hemen temasa geçebilme ve emzirme şansı vardır.
• Sezaryen sonrasında rahime, kas dokusuna ve cilde yapılan kesinin iyileşme süresi uzundur. Normal doğumda ise iyileşme ve günlük yaşama geri dönebilme süresi oldukça kısadır.
• Vajinal olarak doğan bebekler doğum kanalından geçerken, bağışıklık sistemlerini güçlendiren ve bağırsak yollarını koruyabilen bir bakteriye maruz kalmaktadır. Bu bakteri, bebeklerde gelişmesi muhtemel mide ve bağırsak problemlerini önlemektedir.
• Normal doğum ile dünyaya gelen bebeklerin ciğerlerinde bulunan sıvıyı dışarı atabilme süresi daha kısadır. Bunun sonucunda, bebeğin solunum problemleriyle karşı karşıya kalma riski daha az olacaktır.

Jin. Op. Dr. Mürüde Çakartaş Dağdelen

Mürüde Çakartaş Dağdelen 24 Nisan 1977’de Kıbrıs Yeşilyurt’ta doğdu. İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi İngilizce bölümünden mezun oldu.