Tüp bebek tedavisi, ortalama 1 yıl boyunca cinsel ilişkiye girilmemesi durumunda başarılı bir gebelik ortaya çıkmaması durumunda uygulanan bir prosedürdür. Anne adayından alınan yumurta hücreleri ile baba adayından alınan sağlıklı spermler laboratuvar ortamında döllenir ve başarılı bir şekilde rahme aktarılır.

Gebelik denemelerine rağmen doğal yollarla başarılı bir hamilelik ortaya çıkmadığında tüp bebek tedavisi etkili bir çözümdür.  Bu prosedür yumurtaların döllenme şeklinde göre klasik tüp bebek tedavisi (IVF) ile mikroenjeksiyon (ICSI) yöntemi olarak uygulanabilmektedir. Çiftlerde çocuk sahibi olmayan engel nedenlere göre tüp bebek tedavisi şekillendirilir.

Klasik tüp bebek tedavisinde yumurtalar anne adayının yumurtalıklarından alınır ve laboratuvarda spermle döllenme işlemi yapılır. Daha sonra ortaya çıkan sağlıklı embriyolar rahim içine transfer edilir.

Mikroenjeksiyon yönteminde ise baba adayından alınan tek sperm hücresi ile anne adayından alınan yumurta hücresi içine mikroskop yardımıyla ince bir iğneyle yerleştirilir. Erkek nedenli kısırlık durumlarında genellikle  bu yönteme başvurulmaktadır.

Tüp bebek nasıl yapılır?

Tüp bebek tedavisi  öncelikle çiftler ve uzmanlar arasında yapılan görüşmelerle başlar. Bu durumda çiftlerin öyküsü önemlidir.  Daha sonra anne adayının üreme sistemi fiziksel ve ultrasonografi ile incelenir. Daha sonra yumurta kapasitesi için AMH testi uygulanır.

Baba adayı için sperm analizi yapılır.  Daha sonra çiftlerin durumuna göre tüp bebek  tedavisi şekillenir. Bu tedavi çiftlere özel planlanır. Tüp bebek tedavi aşamaları şu şekildedir;

1. Yumurta uyarma (hormon tedavisi) süreci

Tüp bebek tedavisinde öncelikle anne adayının yumurtaları belirli bir olgunluğa gelmelidir. Bu işlem için de öncelikle hormon tedavisi uygulanmaktadır.  Bu süreçte yumurtalıkları üretilmesi adına hMG ve FSH uygulamaları yapılır.

Yumurta uyarma işleminde anne adaylarının yumurta sayısı ve mevcut yumurtaların kalitesi arttırılır. Bu süreç ortalama 10-12 gün kadar sürer. Folikül büyüklüğü ortalama 20 mm boyutlarına geldiğinde çatlatma iğnesi yapılmaktadır.

2. Yumurta toplama işlemi

Yumurta toplama işlemi çatlatma iğnesi yapılması sonrasında yapılır. Bu işlem çatlama iğnesi sonrasında 36 saat geçtikten  sonra yapılır.  Bu işlem sedasyon anestezisi altında yapılır ve ultrason yardımıyla bu işlem devam edilir. Bu süreçte anne adayı vajinal muayene pozisyonundadır. Uygulama sırasında anne adayı acı hissetmez.

Detaylar için: Yumurta Toplama İşlemi

3. Baba adayından sperm alınması

Anne adayından yumurtaların toplanmasına paralel olarak spermlere de ihtiyaç vardır. Baba adayından bu süreçte eş zamanlı olarak spermler toplanır. Bu işlem için genellikle mastürbasyon yöntemiyle sperm örneği alınır. Bazı durumlarda mikroenjeksiyon yöntemiyle de sperm elde edilir. Baba adayının spermleri belirli bir kalite ve hareketlilik oranında olmalıdır.

4. Laboratuvar döllenme süreci

Klasik tüp bebek yönteminde anne adayından alınan yumurta hücreleri ile baba adayından alınan sperm hücreleri laboratuvar ortamında bir araya getirilir. Bu ortamda yapılan başarılı döllenme işlemi ile gebelik ortaya çıkma olasılığı arttırılır.

Laboratuvar ortamında mikroenjeksiyon tekniğinde sperm yumurta içine enjekte edilmektedir.  Bu yöntem sonrasında döllenme yapılarak embriyo oluşturulur.

5. Embriyo transferi süreci

Tüp bebek tedavisinin son aşaması embriyo transferidir. Laboratuvar ortamında elde edilen embriyo anne adayının rahmine özel bir işlemle yapılır. Bu işlem anestezi olmadan birkaç dakika içinde tamamlanan bir prosedürdür. Bu işlem ultrasonografi yardımıyla bir kateter yardımıyla embriyonun rahim içine bırakılmasıdır.

Tüp bebek tedavisi kaç gün sürer?

Tüp bebek tedavisi için anne adayının adet kanaması sonrasında hormon tedavisine başlanır. Hormon tedavisi sürecinde anne adayının yumurtalarının gebelik için yeterli olgunluğa taşınması sağlanır. Bu tedavi ortalama 8-12 gün arasında sürmektedir. Yumurtalar yeterli olgunluğa geldikten sonra çatlatma iğnesi yapılır. Sonrasında yumurtaların toplanması için 36 saat geçmesi beklenir.

Yumurta toplama işleminden sonra baba adayından da alınan sperm hücreleri laboratuvar ortamında yumurtalar ile döllenir. Yumurta toplama işleminden sonra 3-4 gün geçtiğinde embriyo transferi aşaması gerçekleşir.  Tüp bebek tedavisi prosedürü ortalama 15-20 gün kadar sürecektir.

Embriyo transferi sonrasında embriyo rahim içine başarılı bir şekilde tutunursa gebelik ortaya çıkacaktır. Bunun için embriyo transferinden sonra en az 12 gün beklemek gerekir. Daha sonra kanda gebelik testi yaparak tüp bebek tedavisinin başarılı olup olmadığı görülebilir. Bu süreçten sonra klasik tüp bebek yöntemiyle aynıdır.

Tüp bebek  başarı oranı nedir?

Tüp bebe başarı oranı anne adayının yaşı, yumurtalık kapasitesi gibi unsurlara bağlıdır. Ayrıca baba adayının sperm kalitesi ve hareketlilik durumu da önemlidir;

• 20-30 yaş arasında tüp bebek başarı oranı ortalama %70-75,
• 30-35 yaş arasında tüp bebek başarı oranı ortalama %50-60,
• 35-37 yaş aralığında tüp bebek başarı oranı ortalama %45-50,
• 38-40 yaş arasında tüp bebek başarı oranı ortalama %30-40,
• 40 yaş üzerinde tüp bebek başarı oranı ortalama %20-25 oranında olmaktadır.

Tüp bebek tedavisinde çiftlerin yaşam tarzı da başarı oranını etkilemektedir. Yüksek kilo sorunu ve sigara bağımlılığı tüp bebek tedavisinde başarıyı azaltan önemli etmenler arasında yer alır. Tüp bebekte çiftlerdeki kısırlığın nedeni de başarı durumu üzerinde belirleyicidir. Şiddetli endometriozisi olan anne adaylarında tüp  bebekle hamilelik oranı daha düşüktür.  Yapılan araştırmalar daha önce doğum geçiren kadınlarda hiç doğum yapmamış kadınlara göre tüp bebek başarı oranının daha yüksek olduğu bilinmektedir.

Tüp bebek kimler için uygundur?

• Tüp bebek, özellikle menopoz çağında olan yaşlı kadınlarda uygulanmamaktadır. Bunun neden başarı şansının çok düşük olmasıdır.
• Tıkalı veya hasarlı fallop tüpleri olan kadınlar,
• Açıklanamayan doğurganlık sorunları olan veya diğer tedavi türlerini deneyip başarısız sonuçlar alan kişiler,
• Sayı ve hareket özelliği düşük veya anormal şekilli spermlere sahip olan erkekler,
• Yumurtlamada zorluk çeken ve diğer yumurtlama tedavileriyle olumlu sonuçlar alamayan kadınlar,
• İleri yaş dolayısıyla doğurganlık şansı azalmış olan kadınlar tüp bebek tedavisinden yararlanabilmektedir.