Erkekte Sperm Sayısı Kaç Olmalı?

Dünyaya bir çocuk getirmek isteyen çiftlerin başına gelen sorunlardan biri gebeliğin ortaya çıkmamasıdır. Gebeliğin oluşmaması kadın ya da erkek kaynaklı olabilir. Erkeklerin kısırlık sorunlarında en yaygın durumlardan biri sağlıklı sperm olmaması ve sperm sayısının yetersiz olmasıdır.

Erkeklerde gebelik için sperm sayısı kaç olmalı, sorusunu etkileyecek birçok etmen bulunuyor.  Erkeğin sperm sayısının ve kalitesinin yeterli olmasıyla birlikte yumurta hücreleri de sorunsuzsa gebelik başarılı olarak ortaya çıkacaktır.

Erkeklerde yaş, bağışıklık sistemi, sağlık durumu, mevcut hastalıklar gibi birçok unsur sperm sayısına etki eder.  Gebelik denemelerinde erkeğin sperm sayısının yeterli olmaması durumunda sağlık teknolojileri sayesinde sperm sayısı arttırılabilir.

Normal sperm sayısı nedir?

Normal sperm sayısı, erkeğin menisinde bir mililitrede bulunan sperm oranını belirtmektedir. Normal sperm sayısı olarak 1 mililitrede 15 milyon ile 200 milyon arasındaki tüm değerler normaldir. Kişide her mililitrede 15 milyondan düşük sperm sayısı varsa düşük sperm sayısı olarak nitelendirilir. Ayrıca ejakülat başına 39 milyondan az sperm de bu şekilde kabul edilmektedir. Sperm sayısı düşüklüğü oligospermi olarak adlandırılmaktadır.

Her mililitrede 200 milyon üzerinde sperm olması yüksek sperm sayısı olarak nitelendirilmektedir. Erkeklerin meni içindeki sperm sayısını ölçebilmek adına sperm testi olarak da adlandırılan semen analizi yapılmaktadır. Sperm analizi tüp bebek merkezleri, doğum klinikleri ve sağlık merkezlerinde yapılabilir. Ayrıca evde de gerçekleştirilebilir.

Sperm sayısı nasıl ölçülür?

Sperm sayısına yönelik ölçüm için erkeğin sperminden bir örnek alınır. Erkekten alınan meni örneği ile laboratuvar ortamında sperm sayısı ölçülebilir. Bu işleme semen analizi adı verilir. Erkeklerde Dünya Sağlık Örgütü rakamlarına göre sağlıklı sperm sayısı için her mililitrede ortalama 20 milyon sperm bulunmalıdır.

Semen analizinde sperm sayısının yanında spermlerin hareketliliği, şekli ve canlılığı gibi unsurlara da bakılır. Başarılı gebelik için sperm sayısı yanında sperm kalitesi ve hareketliliği de çok önemlidir. Semen analizinde doğru sonuçlar için meninin vücut sıcaklığında tutulması gerekir. Soğuk ya da sıcak ortamlarda bekletilen menide yanlış sonuçlar alınacaktır.

Semen analizi için meninin vücuttan en fazla 1 saat önce çıkması gerekir. Uzun süre geçmesi durumunda meni içindeki spermler ölecektir. Spermi öldürecek maddeyle meninin temas etmesi, erkeklerin stres altında sperm örneği vermesi, laboratuvarda hata yapılması ve meni örneğinin kirlenmesi gibi durumlar sonuçların yanlış çıkmasına yol açacaktır.

Uzmanlar sperm örneğinin hastane ortamında alınmasını önermektedir. Bazı hastalar hastane ortamında zorlanabilir. Bu durumda hasta kendisini rahat hissettireceği bir ortamda meni örneği alabilir. Bu durumda meni örneğinin 2 saat içinde laboratuvara teslim edilmesi gerekir.

Sperm sayısı doğurganlığı nasıl etkiler?

Gebelik denemelerinde yumurta kalitesi ne kadar yüksek olursa olsun sperm sayısı azaldıkça başarılı gebelik şansı da düşer. Sperm sayısı doğurganlığı çok fazla etkileyen bir unsurdur. Erkeklerde kısırlık sorunları başında gelen nedenlerden biri düşük sperm sayısıdır.

Sperm sayısının yanında sperm kalitesi de doğurganlık üzerinde doğrudan etkilidir. 6 ay ile 1 yıl arasında korunmasız denemeye karşın başarılı gebelik ortaya çıkmadıysa kısırlık konusunda tedaviye başvurulmalıdır. Bazı durumlarda çiftlerin bilgi eksikliği sebebiyle de gebelik oluşmayabilir.

Gebelik uzun süren denemelere rağmen ortaya çıkmadıysa öncelikle sperm analizi yapılarak spermin kalitesine, hareketliliğine ve sperm sayısına bakılır. Sperm sayısı düşükse doğurganlık olasılığını arttırmak için sperm sayısını arttıracak önlemler alınır.

Sperm sayısı nasıl arttırılır?

Semen analizi sonrası sperm sayısı düşük çıkan kişilerde sperm sayısını arttırmak mümkündür.  Sperm sayısını arttığında doğurganlık oranı da artacaktır. Sperm sayısının artması için yapılabilecekler şu şekildedir;

• Erkekler cinsel yolla bulaşan hastalıklara karşı her zaman önlemlerini almalıdır.
• Birden fazla partneri olan erkekler korunmalı cinsel ilişki yaşamalıdır.
• Sperm sayısını birçok hastalık etkilemektedir. Bu yüzden genel sağlık konusunda her zaman dikkatli olunmalıdır.
• Düzensiz hayat her zaman sperm kalitesini ve sayısını etkiler. Bu yüzden uyku düzeni oturtulmalıdır.
• Alkol, sigara ve uyuşturucu madde bağımlılığı gibi alışkanlıklardan uzak durulması gerekir.
• Stres sperm sayısı üzerinde olumsuz etkiye sahiptir. Hayatta strese yol açan tüm unsurları uzaklaştırmak gerekir. Stresten kurtulmak için meditasyon, spor ve yoga gibi etkinlikler yapılabilir.
• Sağlıklı bir beslenme düzeni olmalıdır. Hazır gıda ve ilenmiş yiyeceklerden uzak durulmalıdır.
• Sebze ve meyve tüketimine önem verilmelidir. Organik gıdalar tüketilmelidir.
• Sperm sayısını cinsel ilişki düzeni de etkiler. 3-4 günde bir meniyi yenileyebilmek adına cinsel ilişkiye girilmelidir. Düzenli bir cinsel hayat sperm sayısını arttıracaktır.
• Düzenli egzersiz stres hormonunun yavaş çalışmasını sağlar.
• Aşırı egzersizden uzak durulmalıdır. Yoğun bir egzersiz programı sperm sayısını azaltabilir.
• Çinko, selenyum, aminoasit, C ve E vitamini tüketimi arttırılabilir. Antioksidanlar sperm sayısını büyük oranda etkiler.
• Testisler sıcak ortamlarda uzun süre kaldığında sperm sayısı düşer. Hamam, sauna gibi sıcak ortamlardan uzak durulmalıdır.
• Sıkı iç çamaşırı testislerin sıcaklığını arttırdığı için tercih edilmemelidir.
• Sperm sayısı sabah saatlerinde daha yüksek olduğu için gebelik için sabah vakitlerinde cinsel ilişki yaşanmalıdır.

Sperm ölçümünde nelere bakılır?

Sperm ölçümünde erkekte meni içindeki sperm sayısına bakılır. Bunun yanında spermlerin kalitesi, canlılık oranı ve hareketlilik durumlarına da bakılır. Gebelik konusunda destek alındığında öncelikle detaylı bir sperm ölçümü yapılır.

Sperm ölçümünde şu noktalara bakılır;

• Sperm sayısı: Mililitre başına 15 milyon ve üzerinde olmalıdır. 15 milyondan düşük olursa oligospermi tanısı konacaktır.  Sperm yokluğu azospermi olarak nitelendirilir.
• Semen hacmi: Boşaltımı yapılan toplam sıvı miktarı olarak belirtilebilir. 2-5 mililitre arasında olmalıdır.
• Sperm morfolojisi: Sperm hücrelerinde en düşük %4 oranında bağlantı parçası, uzun düz kuyruk ve oval bir baş bulunması gerekir.
• Sperm hareketliliği: Spermlerin ileri yüzme hareketi durumuna bakılır. Spermlerin en az %32’si ileri, hızlı ve düz bir çizgide yüzer gibi hareket etmelidir.
• Semen ph değeri: Bir semende ortalama ph değeri 7.2-8.0 arasında olmalıdır. Yüksek ve düşük ph seviyesi sperm ölümüyle sonuçlanabilir.
• Renk ve viskozite: Alınan semen numunesi bir süre geçtiğinde sıvılaşmaya başlar. Sperm sıvısı rengi gri opalescent olmalıdır. Sperm en az 20 dakikadan sonra sıvılaşmaya başlamalıdır.
• Beyaz kan hücresi oranı: 1 mililitre içinde 1 milyonun altında beyaz kan hücresi olması normal kabul edilmektedir.
• Sperm canlılığı: Sperm numunesinde yer alan spermlerin en az %58’i canlı olmalıdır.

Sperm ölçümü neden yapılır?

Sperm ölçümü çiftlerin bebek sahibi olmasına engel bir sorunun olup olmadığını belirlemek adına yapılır. Çiftlerde 6-12 ay korunmasız cinsel ilişki olmasına karşın başarılı gebelik olmadıysa baba adayının doğuma engel bir durumunun olup olmadığına bakmak için sperm ölçümü yapılır.

Erkeklerde vazektomi ameliyatı sonrasında başarı durumunu görmek ya da operasyonun tersine çevrilmesi adına da sperm ölçümü yapılabilir.  Erkeklerde inmemiş testis, varikosel, infertilite gibi rahatsızlık belirtileri olması durumunda doktorlar sperm ölçümü yapılmasını isteyebilir.

Semen analizi genellikle tüp bebek tedavisi başlamadan evvel baba adayının doğurganlık durumuyla ilgili gerçekleştirilen rutin bir taramadır. Uzmanlar farklı sebepler için de erkekten sperm analizinin yapılmasını isteyebilir.

Sperm testi hangi bölümde yapılır?

Sperm testi hastanelerin Üroloji ve Androloji bölümlerinde gerçekleştirilir. Ayrıca özel sağlık kuruluşlarında da sperm testi yapılmaktadır. Özellikle kısırlık tanısında çok önemli bir yere sahip olan sperm testi için deneyimli ve tam donanımlı Androloji laboratuvarlarına başvurulmalıdır.

İlginizi çekebilir: Spermiogram Testi Nedir, Sonuçları Nasıl Yorumlanır?

Sperm sayısı neden azalır?

Dünya Sağlık Örgütü tarafından yapılan araştırmalara göre son 30 yıl içinde sperm sayısı 60 milyondan 15 milyona kadar geriledi. Özellikle Kuzey Amerika, Asya ve Avrupa kıtalarında bu düşüş oranları çok yüksek oldu.

Sperm sayısını azaltan bazı durumlar şu şekildedir;

• Varikosel hastalığı
• Epidimis bezleri ve testislerde cinsel yolla bulaşan hastalıklara bağlı enfeksiyonlar
• Kuru boşalma olarak bilinen ejakülasyon sorunları
• Kanser tedavisinde gerçekleştirilen kemoterapi seansları
• İnmemiş testis sorunu
• Hİpotalamus, hipofiz bezi,  testislerde sperm üretimi için zorunlu olan hormonlarla ilgili problemler
• Endüstriyel kimyasallar
• Ağır metaller
• Aşırı radyasyona maruz kalma
• Testislerin yüksek sıcaklığa maruz kalması
• Dar iç çamaşırı kullanımı
• Yüksek sıcaklıkta çalışmak zorunda kalma
• Uyuşturucu madde, alkol ve sigara tüketimi
• Stresli yaşam ve depresyon durumları
• Aşırı kilo alımı
• Spermi taşıyan kanallarda tıkanıklık olması
• Tarım ilaçları gibi birçok unsur sperm sayısının ve kalitesinin azalmasına yol açmaktadır.

Sperm sayısını azaltan besinler nelerdir?

Çocuk sahibi olmak isteyen çiftlerde anne adayının yumurta sayısı ve kalitesi kadar baba adayının sperm sayısı ve kalitesi de önemlidir. Sperm sayısını azaltan çok sayıda çevresel ve tıbbi unsur vardır. Bunun yanında bazı gıdalar da sperm sayısının azalmasına yol açar.

Sperm sayısını azaltan besinler şu şekildedir;

• Aşırı alkol tüketme
• Kola, kahve vb. kafein barındıran besinler
• Sucuk, salam, sosis gibi doymuş yağ oranı yüksek olan işlenmiş et ürünleri
• Yağlı süt
• Tam yağlı peynir
• Krema
• Tereyağı
• Soya
• Cips, hamur işi gibi yoğun yağlı besinler sperm sayısını azaltacaktır.

Tüm bunlara ek olarak çocuk sahibi olmak için tüketilen bazı organik gıdaların bilinçsiz tüketimi de sperm sayısını olumsuz etkileyebilir.

Sperm sayısını arttıran ilaçlar nelerdir?

Sperm sayısını ve kalitesini arttırmak için bazı ilaçlara ve besin takviyelerine başvurulabilir. Dünyanın birçok yerinde sperm sayısını arttırmaya yönelik ilaçlar test edilmektedir. Ancak bu besin takviyeleri ve ilaçlarının kesinlikle işe yaradığına dair araştırma sayısı yetersizdir.

Sperm sayısını arttırabilecek ilaç ve besin takviyeleri şöyledir;

• Koenzim Q10
• L-karnitin
• Folikül uyarıcı hormon
• Tamoksifen
• Pentoksifilin
• Kallikrein

Bu ilaçlar çeşitli rahatsızlıkların tedavisinde kullanılmaktadır. Yapılan bazı araştırmalar sperm sayısını arttırdığı yönünde sonuçlar ortaya koymaktadır. Ancak sperm sayısını arttıracak ilaç kullanımı konusunda mutlaka bir uzmanın görüşü ve önerisi dikkate alınmalıdır.