Kök Hücre ile Azospermi Tedavisi
Tüp bebek tedavisinin ana unsurları, sağlıklı yumurta ve sağlıklı sperm hücreleridir. Kendi biyolojik özellikleri taşıyan bir bebek sahibi olmak isteyen tüm hastaların, öncelikle sperm ve yumurta üretebilmesi gerekmektedir. Kısırlık teşhisi konulan erkeklerdeki temel problem ise spermlerden kaynaklanmaktadır. Azospermi gibi nedeniyle sperm üretemeyen hastalar için geliştirilmiş olan kök hücre ile azospermi tedavisi oldukça başarılı sonuçlar veren bir yöntemdir.
İçindekiler
Azospermi nedir, belirtileri nelerdir?
Azospermi, ejakülatta tam sperm eksikliğinin olduğu bir durumdur. Doğumdan itibaren gelişen veya yaşamın ilerleyen dönemlerinde ortaya çıkabilen erkek kısırlığı nedenidir. Azospermi, sperm üretimi ile ilgili bir sorundan veya sperm üretiminin normal olmasına rağmen vücut dışarısına erişemeyeceği bir tıkanma sebebiyle meydana gelebilir. Kısırlık teşhisi konulan erkeklerin yaklaşık %25’i azospermi probleminden mustariptir.
Azospermi olan erkeklerde genellikle herhangi bir semptom oluşmadığı için, bebek sahibi olma planlamaları yapmadan önce anlaşılamamaktadır. Bazı erkeklerde meydana gelen azospermi belirtileri ise şöyledir:
- Vücut ve yüz tüylerinde azalma,
- Hormon veya kromozom anormallikleri,
- Cinsel dürtü eksikliği,
- Testis bölgesinde şişme, ağrı veya yumru.
Detaylarıyla anlattık: Azospermi Nedir, Tedavisi Var mı?
Azospermi türleri nelerdir?
Azospermi, oluşma nedenine göre iki farklı grupta incelenir:
- Obstrüktif azospermi: Üreme yolunda oluşan tıkanıklıklar nedeniyle meydana gelir. Spermin testis içerisinde üretildiği, ancak tüplerdeki tıkanma sebebiyle spermlerin semene ulaşamadığı yaygın bir ürolojik durumdur. Duktal sistemi ile ilgili sorunlar, boşalma problemleri ve vazektomi; azospermiye neden olan etkenlerdir. Bu gibi durumlarda, tüp bebek tedavisi döngüsü esnasında kullanımı için ölçülebilir miktarda spermin erkekten çıkarıldığı cerrahi sperm ekstraksiyon prosedürleri önerilmektedir.
- Obstrüktif olmayan azospermi: Testiste sperm üretiminin çok düşük seviyede olduğu veya hiç olmadığı tıbbi durumdur. Tüplerin açık olmasına rağmen gelişen ciddi bir erkek infertilite nedenidir. Tıbbi alanda yapılan ilerlemeler nedeniyle, bu duruma kök hücre tedavisi ve tüp bebek yöntemi ile müdahale edilebilir. Hastanın kendi spermlerini kullanarak tüp bebek tedavisini tercih etmek istememesi halinde, kök hücre tedavisi için değerlendirme yapılmalıdır.
Kök hücre ile azospermi tedavisi nedir?
Kök hücreler, dokundukları hücrelere dönüşme yeteneğine sahiptir. İşlevsiz veya yaralı dokular üzerinde onarıcı etkidedir. Bu nedenle, azospermi tedavisinde kullanılabilmektedir. Sperm üreten hücrelere benzer şekilde, sperm üretimine destek vermektedir.
Genetik bozukluğu olmayan hastalarda, hastadan elde edilen kök hücreler uygulanır. Tüm testlerin sonunda, hangi tip kök hücrelerin oluşturulacağına karar verilir. Tüm testis yapısı düzeldikten sonra, yeni sperm oluşumu en az 72 gün sürmektedir. Bu nedenle, sperm üretiminin tedaviden en erken 6 ay ila 1 yıl sonra gerçekleşmesi beklenir.
Sperm üretimi ve gelişiminin tüm aşamalarının kombinasyonuna spermatogenez denir. Spermatogenez, kök hücre aşamasından olgun bir sperm haline geldiği aşamaya kadar sperm hücresi ile ilgili işlemeyi içerir. Bu işlem, 65 ila 75 gün arasında tamamlanır. Spermatogenez sürecinin aşamalarını anlamak ve her aşamanın sürece nasıl etki ettiğini bilmek, tedavinin nasıl yapılması gerektiğine karar vermek için önemlidir.
Kök hücre ile azospermi tedavisi kimlere uygulanır?
Kişinin, kök hücre ile azospermi tedavisine uygun olup olmadığını değerlendirmek için birkaç önemli test yapılmalıdır:
- Semen analizi, genetik karyotip analizi ve testiküler biyopsisi; erkek kısırlığının nedenini bulmak için yapılır.
- Beta-insan koryonik gonadotropin ve alfa-fetoprotein gibi kan testleri; testiste neoplastik değişikliğin doğrulanmasına ve doktorun bir sonraki adıma geçmesine yardımcı olur.
Ayrıca, hastanın kök hücre tedavisi için uygun olduğu doğrulandıktan sonra diğer standart testler yapılmalıdır:
- Hastanın yaşamsal faaliyetlerinin incelenmesi,
- Tam kan sayımı,
- Bulaşıcı hastalıklar taraması,
- Karaciğer fonksiyon testleri.
Hastanın kök hücre tedavisi için uygun olduğu tespit edilirse tedaviye başlanabilir. Hasta, kanser tedavisi görmüyorsa ve hücre öldürücü ilaçlar kullanmıyorsa kök hücre tedavisi uygulanabilir.
Kök hücreden sperm üretimi nasıl yapılır?
Azospermi için kök hücre tedavisi, iki farklı yöntemle yapılabilir. Bunlar; doğrudan enjeksiyon yöntemi ve sistemik infüzyon yöntemidir.
Sistemik infüzyon yöntemine kıyasla, doğrudan enjeksiyon yönteminin başarı oranı çok daha yüksektir. Kök hücre tedavisi, hastanın yağ dokusunun kullanıldığı ve bunun için liposuction yönteminden yardım alındığı tıbbi bir prosedürdür. Uygulamaya yağ dokusunun aspirasyonunu yaparak veya kemik iliğini toplayarak başlanır. Daha sonra kök hücreler çıkarılır hücreler ve hastanın trombosit açısından zengin plazması ile testislere enjekte edilmek üzere bir karışım hazırlanır. Karışım, spermatogenez döngüsünün durdurulmasına neden olabilecek testislerin çeşitli kısımlarına enjekte edilir.
Tedavi protokolü hastanın durumuna göre hassas bir şekilde ayarlanır ve her hasta için farklı bir protokol uygulanır. Uygulanacak hücre sayısı, hastanın yaşına ve kilosuna göre belirlenir. Tedavi, mezenkimal kök hücreler veya fetal kök hücreler kullanılarak yapılır. Enjekte süreci, 45 gün arayla 3 seansta veya ardışık 3 gün içinde gerçekleştirilebilir.
Sperm kök hücre çalışmaları başarılı mıdır?
Tedavi edilen hasta sayısı, tedavinin uygun koşullarda gerçekleşebilmesi ve kök hücre tedavisinden sonra spermatogenezin ne kadar geliştiği gibi etkenler; tedavinin başarısını değerlendirmek için önemli faktörlerdir. Oldukça yeni bir prosedür olmasına rağmen, yapılan çalışmalara göre kök hücre ile azospermi tedavisi uygulanan hastaların yaklaşık %55’inde olumlu sonuçlar elde etmiştir.
Doğurganlık tedavilerindeki başarı, birkaç koşula bağlı olarak gelişeceği için her bireyde aynı sonuçların alınması beklenmemelidir. Kısırlık teşhisi nedeniyle hangi tedavinin uygulanması gerektiği, uzman hekimler tarafından yapılacak olan tetkikler sonrasında belirlenmelidir.
Yorumlar