Cinsiyet Seçimi Yaptıranlar Tekrar Gebelikte Aynı Cinsiyeti Seçebilir mi?
Cinsiyet Belirleme İşlemi Kimlere Uygulanabilir?
Cinsiyet seçimi işlemi, her isteyen çifte uygulanmaz. Tıbbi, etik ve yasal kriterlere göre belirlenmiş bazı koşullar gereklidir. En yaygın uygulanma nedeni, X’e bağlı kalıtsal hastalık taşıyıcılığıdır.
Örneğin hemofili, Duchenne kas distrofisi gibi genetik rahatsızlıklar sadece erkek çocuklarda görülebildiği için, kız çocuk tercih edilerek hastalık riski ortadan kaldırılabilir. Bunun dışında, bazı çiftlerde ailede sürekli aynı cinsiyetten çocuk olması durumunda denge amacıyla da cinsiyet tercihi gündeme gelebilir.
Ancak sosyal nedenlerle yapılan bu tür uygulamalar, her ülkede serbest değildir. Türkiye’de yalnızca tıbbi zorunluluk durumlarında ve genetik hastalık riski taşıyan embriyoların elenmesi amacıyla uygulanabilir.
Yani “sadece erkek istiyorum” ya da “bir kızımız olsun istiyoruz” şeklindeki tercihlere dayalı uygulamalar Türkiye'de yasal değildir. Bu nedenle cinsiyet belirleme tedavisi planlayan çiftlerin, hem kendi sağlık durumlarını hem de yaşadıkları ülkenin mevzuatını dikkate alarak hareket etmeleri önemlidir.
Cinsiyet Seçimi İçin Yurt Dışına Gitmek Gerekir mi?
Sosyal nedenlerle cinsiyet seçimi yapmak isteyen çiftlerin önemli bir kısmı yurt dışındaki tüp bebek merkezlerine başvurmaktadır. Özellikle Kıbrıs, Amerika Birleşik Devletleri, Gürcistan, Yunanistan ve bazı Avrupa ülkeleri, bu konuda hizmet veren ülkeler arasında yer alır.
Yurt dışında yapılan uygulamalar çoğunlukla PGT (Preimplantasyon Genetik Tanı) yöntemiyle gerçekleştirilir. Embriyolar laboratuvar ortamında değerlendirilir, cinsiyeti belirlenen embriyolar arasından istenilen seçilerek rahme transfer edilir.
Ancak bu sürecin maddi boyutu, vize işlemleri, uçuş planlaması ve tedavi süresince konaklama gibi pek çok faktör göz önünde bulundurulmalıdır. Ayrıca her ülkenin uygulama kuralları farklıdır; bazı merkezler etik kurul onayı ister. Bu nedenle yurt dışında cinsiyet seçimi düşünen çiftlerin tüm bu detayları planlayarak ve güvenilir merkezlerle görüşerek hareket etmesi önerilir.
Cinsiyet Seçimi Yaptıranlar Tekrar Gebelikte Aynı Cinsiyeti Seçebilir mi?
Teknik olarak evet. Cinsiyet seçimi ile bir gebelik elde etmiş çift, daha sonraki bir gebelikte yine aynı cinsiyeti seçebilir. Örneğin ilk çocuklarında erkek embriyo tercih edilmişse, ikinci çocukta da erkek tercih edilebilir. Bu mümkün olsa da her tüp bebek tedavisi birbirinden farklıdır. Her uygulamada aynı kalitede ve sayıda embriyo elde edilemeyebilir. Annenin yaşı ilerlediyse veya yumurtalık rezervi düşükse, istenilen cinsiyette embriyo oluşmama ihtimali vardır.
Yasal olarak da her ülkede bu uygulama serbest değildir. Türkiye’de sosyal nedenlerle tekrar tekrar cinsiyet seçimi yapmak yasal değildir. Ancak Kıbrıs, ABD gibi ülkelerde hem ilk hem sonraki gebeliklerde cinsiyet tercihi yapılabilir. Etik olarak bazı uzmanlar, ardışık aynı cinsiyet seçimlerinin toplumsal etkilerine dikkat çeker. Bu nedenle, aynı cinsiyeti tekrar seçmek isteyen çiftlerin hem tıbbi uygunluk hem etik bilinç açısından değerlendirme yapması önemlidir.
