Azospermi Nedir, Tedavisi Var mı?

Azospermi ve Tüp Bebek İlişkisi Nedir?

Azospermili erkeklerde sperm elde edilirse, tüp bebek (IVF) + mikroenjeksiyon (ICSI) yöntemiyle çocuk sahibi olunabilir. Bu kombinasyon, azospermi tedavisinde en sık uygulanan yardımcı üreme tekniğidir.

MikroTESE sonrası tüp bebek süreci nasıl işler?

1. Testisten sperm elde edilir (MikroTESE ile)

2. Kadının yumurtaları toplanır (ovulasyon indüksiyonu ile)

3. Her yumurtaya tek sperm enjekte edilir (ICSI yöntemi)

4. Embriyolar laboratuvarda gelişir

5. Uygun kalitedeki embriyolar rahme transfer edilir

Neden klasik tüp bebek yerine ICSI kullanılır?

• Azospermili hastalarda elde edilen sperm sayısı azdır

• Hareketliliği ve morfolojisi düşük olabilir

• Bu nedenle, yumurtanın içine doğrudan enjeksiyon (ICSI) gerekir

Başarı oranı nedir?

• Embriyo oluşumu oranı: %60–80

• Gebelik elde etme oranı: %40–50 (yaşa göre değişir)

• Canlı doğum oranı: %25–40 arası

Dondurulmuş sperm kullanılabilir mi?

Evet. MikroTESE sonrası elde edilen sperm dondurularak saklanabilir ve uygun zamanda tüp bebek tedavisinde kullanılabilir. Bu, ikinci kez biyopsi yapılmasını önler.

Azospermi ve Genetik Faktörler Nelerdir?

Genetik bozukluklar, azosperminin en önemli nedenlerinden biridir. Özellikle non-obstrüktif azospermili erkeklerde genetik testlerin yapılması, hem tanı hem de tedavi planlaması açısından zorunludur.

Genetik bozukluklar, sadece sperm üretimini etkilemekle kalmaz; aynı zamanda elde edilen spermin kalitesini, embriyo gelişimini ve çocukta görülebilecek kalıtsal hastalık risklerini de belirler.

En sık görülen genetik nedenler:

• Klinefelter sendromu (47,XXY)

• Y kromozomu mikrodelesyonları (AZF a/b/c bölgeleri)

• Konjenital bilateral vas deferens yokluğu (CBAVD)

• CFTR gen mutasyonu (Kistik fibrozis taşıyıcılığı)

1. Klinefelter sendromu (47,XXY)

Bu kromozom bozukluğu, erkeklerde testis fonksiyonlarını bozar. Testisler küçük kalır ve testosteron üretimi azalır. Çoğu vakada sperm üretimi yoktur, ancak bazı hastalarda mikroTESE ile sınırlı sayıda sperm elde edilebilir.

2. Y kromozomu mikrodelesyonları

Y kromozomunun AZFa, AZFb veya AZFc bölgelerindeki silinmeler, sperm üretiminde ciddi sorunlara yol açar.

• AZFa ve AZFb silinmeleri: Sperm üretimi neredeyse imkânsızdır.

• AZFc silinmesi: MikroTESE ile sperm bulunma şansı vardır.

3. CFTR gen mutasyonu

Obstrüktif azospermiye yol açan bu mutasyon, vas deferens’in doğuştan gelişmemesine neden olur. Hastalar genellikle semen analizinde hacim düşüklüğü ile başvurur. Hem erkek hem de eş genetik taşıyıcı ise preimplantasyon genetik tanı (PGT) önerilir.

Genetik testlerin tedavi sürecindeki rolü nedir?

Genetik testler, azosperminin nedenini ortaya koyar ve tedavi sürecinin yönünü belirler. Özellikle sperm bulma ihtimali düşük olan hastalar için umut veren ya da gereksiz cerrahileri önleyen veriler sağlar.

Ayrıca elde edilen spermlerle oluşacak embriyolarda genetik bozukluk riski varsa, tüp bebek öncesi preimplantasyon genetik tanı (PGT) ile sağlıklı embriyolar seçilir.

Azospermi hastaları genetik test yaptırmalı mı?

Evet. Aşağıdaki durumlarda genetik test zorunludur:

• Non-obstrüktif azospermi varsa

• Testis hacmi küçükse ve FSH seviyesi yüksekse

• MikroTESE öncesi sperm bulma şansı değerlendirilecekse

• Ailede doğuştan infertilite öyküsü varsa

Azospermi Olan Erkekler Çocuk Sahibi Olabilir mi?

Evet, azospermili erkekler uygun tedavi ve doğru merkez desteğiyle çocuk sahibi olabilir. Günümüzde mikrocerrahi teknikler, genetik analizler ve tüp bebek uygulamaları sayesinde bu ihtimal oldukça yükselmiştir.

Azospermi tanısı, doğal yolla gebelik şansını düşürür. Ancak bu, baba olmanın imkânsız olduğu anlamına gelmez. Hangi yöntemin uygulanacağı, azosperminin türüne, nedenine ve testiste canlı sperm hücresi bulunup bulunmadığına bağlıdır.

Azospermide çocuk sahibi olma yolları:

• MikroTESE ile sperm bulunması ve ICSI yöntemiyle döllenme

• Tüp bebek uygulamalarında dondurulmuş sperm kullanımı

• Obstrüktif tipte kanal tıkanıklığı açılarak doğal gebelik şansı

• Donör sperm kullanımı (sperm bulunamayan vakalarda opsiyonel)

Hangi faktörler başarıyı etkiler?

Başarı oranı; hastanın yaşı, hormon profili, genetik durumu ve testis fonksiyonlarına göre değişir. Örneğin, AZFc bölgesinde delesyon olan bir hastada mikroTESE ile sperm bulma şansı %50’ye kadar çıkarken, AZFa/b delesyonlarında bu oran %0’a yakındır.

Kadının yaşı da önemli bir etkendir. 35 yaş altındaki kadınlarda embriyo tutunma ve sağlıklı gebelik oranı daha yüksektir.

Sperm çıkmazsa çocuk sahibi olunamaz mı?

Testiste hiç canlı sperm bulunamazsa, çiftlere donör sperm kullanma veya evlat edinme gibi seçenekler sunulabilir. Psikolojik destek ve doğru danışmanlık bu noktada çok önemlidir.

Örnek Vakalar

• Klinefelter sendromlu bir hastada mikroTESE sonrası sperm bulunarak başarılı tüp bebek yapılabilir.

• Daha önce başarısız TESE geçiren bir hasta, doğru merkezde yapılan mikroTESE ile çocuk sahibi olabilir.

• Genetik taşıyıcılığı olan çiftlerde, PGT ile sağlıklı embriyo seçimi yapılarak doğum gerçekleşebilir.

Azospermi Tedavisinde Başarı Oranları Nedir?

Azospermi tedavisinde başarı oranı; hastanın genetik durumu, testis fonksiyonu, hormon seviyesi ve uygulanan yönteme göre değişir. Her azospermi hastası için tedavi başarısı aynı değildir; doğru tanı ve deneyimli bir ekip sürecin sonucunu belirler.

MikroTESE, hormon tedavisi, cerrahi müdahale veya tüp bebek uygulamaları farklı başarı oranlarına sahiptir. En yüksek başarı, obstrüktif azospermide görülür. Non-obstrüktif azospermide ise başarı, sperm üretiminin varlığına bağlıdır.

Başarıyı etkileyen temel faktörler:

• Azosperminin tipi (obstrüktif / non-obstrüktif)

• Testis hacmi ve kıvamı

• FSH, LH ve testosteron düzeyleri

• Y kromozomu mikrodelesyon durumu

• Hastanın yaşı ve eşinin yumurta rezervi

• Uygulanan merkezdeki cerrahi ve embriyoloji tecrübesi

Ortalama başarı oranları: